مطالعه ماکروسکوپیک و میکروسکوپیک بخش خلقفی لوله گوارش تاس ماهی چالباش

هدف : شناخت ساختارهای مورفولوژیک و ریزبینی بخشهایی از لوله گوارش که مهمترین نقش جذبی را در ارتباط با نوع تغذیه و رشد تاس ماهیان دارا می باشد . طرح : مطالعه توصیفی. حیوانات: تعداد 6 قطعه تاس ماهی چالباش acipenser guldenstadt بالغ که به صورت تازه صید شده از صید گاه های حاشیه جنوبی دریای خزر تهیه گردیده اند. روش : پس از جدا کردن بخشهای خلفی لوله گوارش بلافاصله در محلول فرمالین بافر 10 درصد قرار گرفته و به آزمایشگاه بافت شناسی دانشکده دامپزشکی منتقل گردیدند. سپس مراحل معمول تهیه مقاطع بافتی انجام گرفته و از نمونه ها برشهایی به ضخامت 5 میکرون تهیه گردید. برشهای تهیه شده به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی و مطالعه گردیدند. نتایج : از مشخصات روده مارپیچ وجود دریچه های مارپیچی ویژه ای می باشد که تنها در این بخش بوده و در سایر قسمتها مشاهده نمی گردد. این دریچه ها متشکل از یک بافت همبندی وسیع حاوی رشته های عضلانی صاف همراه با تعدادی ندول لنفاوی بوده که توسط اپی تلیوم استوانه ای شبه مطبق پوشیده شده بودند. بافت پوشاننده مخاط روده مارپیچ و کرکها از نوع شبه مطبق همراه با ریزکرکهای فراوان در راس سلولهای استوانه ای بود. در پارین تعدادی غدد لوله ای ساده دیده می شد، و در زیر مخاط غدد بزرگ کیسه ای که بسیار چین خورده بوده و اپی تلیوم آن مشابه روده می باشد مشاهده می گردید. رکتوم دارای اپی تلیومی از نوع استوانه ای ساده تا شبه مطبق همراه با حاشیه مخطط است که سلولهای جامی آن فراوانتر از روده مارپیچ بود. به علاوه این بخش فاقد غدد بزرگ روده ای بوده و تنها دارای غدد لوله ای کوتاه بوده که در مخرج به سنگفرشی مطبق تبدیل می گردید. نتیجه گیری : با توجه به حضور سلولهای جامی و ترشحی فراوان در اپی تلیوم مخاط این بخش از لوله گوارش و نیز وجود دریچه های مارپیچی، در برخی گونه های تاس ماهیان نشان داده شده است که غلظتهای آنزیمی و سطوح پروتئینی در بخشهای فوق نسبت به معده بالاتر بوده و در نتیجه بویژه روده مارپیچ جایگاه اصلی هضم و جذب در دستگاه گوارش تاس ماهیان می باشد. این مطالعه علاوه بر روشن ساختن ساختارهای میکروسکوپیک، به وضوح نشان داد که بخشهای فوق الذکر از لوله گوارش بخصوص روده مارپیچ علی رغم کوتاهی نسبی طول آنها به واسطه دارا بودن سطوح داخلی بسیار گسترده مانند چینهای مخاطی بلند، کرکها و ریزکرکهای فراوان و دریچه های مارپیچ، نواحی جذبی گسترده ای را برای این گونه فراهم آورده اند که با رژیم غذایی آنها مطابقت دارد.